UNESCO Dünya Miras Listesi'nde Türkiye

1946 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü yani UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), dünya üzerindeki kültürel ve doğal varlıkları korumak üzere 1972 yılında 38 maddelik Dünya Doğal ve Kültürel Mirası Koruma Antlaşması’nı hazırladı. Antlaşmayı imzalayan ülkeler tarafından seçilen temsilciler, Dünya Miras Komitesi’ni oluştuyor ve bu komite, adaylar arasından seçim yaparak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ni oluşturuyor.

Türkiye bu sözleşmeyi 1982 yılında imzalayarak, 1985 yılında İstanbul’un tarihi alanları ve Sivas Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası ile listeye dahil edildi.

2017 itibariyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde 17 adet varlığımız yer alıyor. Dünya genelinde ise, listeye kayıtlı 1073 kültürel ve doğal varlık bulunuyor. Her sene listedeki varlıkların sayısı artmaya devam ediyor. İçlerinden 35 tanesi karma nitelikli yani hem kültürel hem doğal varlık olup, ülkemizden de bu kategoriye; Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) ile Pamukkale-Hierapolis (Denizli) giriyor.

2017 itibariyle Dünya Miras Listesi’nde olan kültürel ve doğal varlıklarımız şunlardır:

• İstanbul [1985]

• Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985]

• Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) [1985]

• Hattuşa (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum) [1986]

• Nemrut Dağı (Adıyaman - Kahta) [1987]

• Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988]

• Pamukkale-Hierapolis (Denizli) [1988]

• Safranbolu Şehri (Karabük) [1994]

• Troya Antik Kenti (Çanakkale) [1998]

• Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011]

• Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012]

• Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) [2014]

• Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) [2014]

• Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri  [2015]

• Efes (İzmir) [2015]

• Ani Arkeolojik Alanı (Kars) [2016]

• Afrodisias (Aydın) [2017] 

Dünya Miras Geçici Listesi’nde ise 2018 yılı itibariyle toplam 78 adet varlığımız yer alıyor:

• Karain Mağarası (Antalya) [1994]

• Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezar Taşları (Bitlis)  [2000]

• Alahan Manastırı (Mersin) [2000]

• Alanya (Antalya) [2000]

• Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri (Şanlıurfa) [2000]

• İshakpaşa Sarayı (Ağrı) [2000]

• Konya Selçuklu Başkenti (Konya) [2000]

• Mardin Kültürel Peyzaj Alanı (Mardin) [2000]

• Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı [2000]

• St. Nicholas Kilisesi (Antalya) [2000]

• St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi (Mersin) [2000]

• Sümela Manastırı (Trabzon) [2000]

• Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı (Antalya) [2000]

• Kekova (Antalya) [2000]

• Likya Uygarlığı Antik Kentleri (Antalya ve Muğla) [2009]

• Perge Antik Kenti (Antalya) [2009]

• Sagalassos Antik Kenti (Burdur) [2009]

• Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (Şanlıurfa) [2011]

• Beyşehir, Eşrefoğlu Camii (Konya) [2011]

• St. Pierre Kilisesi (Hatay) [2011]

• Aizanoi Antik Kenti (Kütahya) [2012]

• Beçin Ortaçağ Kenti (Muğla) [2012]

• Birgi Tarihi Kenti (İzmir) [2012]

• Gordion (Ankara) [2012]

• Hacı Bektaş Veli Külliyesi (Nevşehir) [2012]

• Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı (Muğla) [2012]

• Niğde’nin Tarihi Anıtları (Niğde) [2012]

• Mamure Kalesi (Mersin) [2012]

• Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi (Eskişehir) [2012]

• Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (Gaziantep) [2012]

• Zeugma Arkeolojik Siti (Gaziantep) [2012]

• Laodikeia Antik Kenti (Denizli) [2013]

• Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri (Manisa)  [2013]

• Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri [2013]

• Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı [2013]

• Anavarza Antik Kenti (Adana) [2014]

• Kaunos Antik Kenti (Muğla) [2014]

• Korykos Antik Kenti (Mersin) [2014]

• Arslantepe Arkeolojik Alanı (Malatya) [2014]

• Kültepe Arkeolojik Alanı (Kayseri) [2014]

• Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları (Çanakkale) [2014]

• Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı (Konya) [2014]

• İznik (Bursa) [2014]

• Mahmutbey Camii (Kastamonu) [2014]

• Ahi Evran Türbesi (Kırşehir) [2014]

• Vespasianus-TitusTüneli (Hatay) [2014]

• Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi (Mardin) [2014]

• Anadolu Selçuklu Medreseleri (Erzurum, Sivas, Kayseri, Konya ve Kırşehir) [2014]

• Akdamar Anıt Müzesi (Kilisesi) (Van) [2015]

• Dağlık Frigya Vadisi (Kütahya, Afyon ve Eskişehir) [2015]

• Antik Aspendos Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (Antalya) [2015]

• Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları (Amasya) [2015]

• Yıldız Saray Kompleksi (İstanbul)[2015]

• Stratonikeia Antik Kenti (Muğla) [2015]

• Uzunköprü (Edirne) [2015]

• Eshab-ı Kehf (Kahramanmaraş) [2015]

• Mudurnu Tarihi Ahi Kenti (Bolu) [2015]

• İsmail Fakirullah Türbesi (Siirt) [2015]

• Sultan II. Beyazıd Han Külliyesi (Edirne) [2016]

• Nuruosmaniye Külliyesi (İstanbul) [2016]

• Kibyra Antik Kenti (Burdur) [2016]

• Van Kalesi (Van) [2016]

• Yivli Minare Camii (Antalya) [2016]

• Sivrihisar Ulu Camii (Eskişehir) [2016]

• Bodrum Kalesi (Muğla) [2016]

• Silvan Malabadi Köprüsü (Diyarbakır) [2016]

• Hacıbayram Camii (Ankara) [2016]

• Kızılırmak Deltası (Samsun) [2016]

• Assos Arkeolojik Alanı (Çanakkale) [2017]

• Ayvalık Endüstriyel Peyzajı (Balıkesir) [2017]

• İvriz Kültürel Peyzajı (Konya) [2017]

• Harput Tarihi Kenti (Elazığ) [2018]

• Anadolu’daki Ahşap Tavanlı ve Ahşap Destekli Camiler (Konya, Kastamonu, Eskişehir, Afyonkarahisar, Ankara)[2018]

• Justinianus Köprüsü (Sakarya) [2018]

• Gaziantep Yeraltı Su Sistemleri: Kasteller ve Livaslar (Gaziantep) [2018]

• Anadolu Türk Mirasının Erken Dönemi: Niksar, Danişmend Hanedanının Başkenti (Tokat) [2018]

• Priene Arkeolojik Alanı (Aydın) [2018]

• Sarıkaya Roma Hamamı (Yozgat) [2018]

Kaynaklar:

http://www.kulturvarliklari.gov.tr/

https://hometurkey.com/