Covid-19 Türkiye Nüfusunu Nasıl Etkiledi?

Covid-19 salgınının tüm dünyada can kayıplarına sebep verdiği biliniyor. En çok can kaybının gerçekleştiği ülke 122.000 ile ABD olarak gözüküyor. Toplam ölüm sayısının ise 470.000’den fazla olduğu tahmin ediliyor. Peki Covid-19 salgını Tükiye nüfusunu nasıl etkiledi?

19 Şubat 2021 itibari ile, kamuoyu ile paylaşılan Sağlık Bakanlığı Coronavirus verilerine göre toplam vaka sayısı 2.624.019 ve toplam vefat sayısı 27.903 olarak görülüyor. İyileşen hasta sayısı 2.511.548 ve ağır hasta sayısı da 1.185.

BBC Türkçe'nin incelediği e-Devlet ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, İstanbul dahil 11 ilde, 2020'nin ilk 8 ayında ölüm sayısı son 5 yılın ortalamasına göre yüzde 12 arttı ve toplamda 10 bin 950 ek ölüm gerçekleşti.

Ayrıca nüfus faktörü göz önüne alınarak yapılan hesaplamada da yine bu 11 ilde, ölüm sayısının 2019'un ilk sekiz ayına kıyasla yüzde 8,4 arttığı görülüyor. Türkiye geneli için bu yıl beklenen ölüm artış oranı ise yüzde 2,2.

Koronavirüse bağlı ölüm ve vaka sayılarına ilişkin il bazında Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan düzenli veri bulunmuyor. Tek istisna İstanbul.

İstanbul’daki nüfus azalması nasıl incelenmeli?

İstanbul'un nüfusu 2019 yılında 15.519.267 iken 2020 yılında 15.462.452’ye inerek 20 yıldan beri ilk kez azalmış oldu. Pandemi bu nüfus azalmasındaki en önemli etken gibi gözükse de altta yatan nedenlerin ne olabileceğini yakından inceleyelim. 

* İstanbul nüfusunun azalmış olmasında Covid-19 virüsünden kaynaklı ölümler rol oynamış olabilir. Bunun için ortalama ölüm oranlarının yanında ek ölüm oranına bakılması gerekiyor. 

Ek ölüm, 7 günlük aralıklarla hesaplanır çünkü günlük veriler çok fazla oynayabilir (büyük kaza vb.), bu nedenle haftalık veriler daha kararlı bir veri ortaya koyar. 

Her hafta için ek ölüm şu şekilde hesaplanır:

Ek ölüm = 2020 ölüm sayısı – 2015-2019 ortalama ölüm sayısı.

e-Devlet ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, İstanbul dahil 11 ilde, 2020'nin ilk 8 ayında ölüm sayısı son 5 yılın ortalamasına göre yüzde 12 artmıştır ve toplamda 10 bin 950 ek ölüm vardır.

* Türk vatandaşı olmayan yabancı uyruklu insanların kendi ülkelerine dönmeleri İstanbul nüfusunun azalmasındaki diğer bir etken olarak nitelendirilebilir. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, İstanbul'daki yabancı nüfus 2019’da 597.000’dir. 2020’de ise bu veri 450.000’e düşmüştür.

* Online eğitim ve uzaktan çalışma seçeneklerinin oluşması ile Ege ve Akdeniz’e gerçekleşen göçlerin İstanbul nüfusunu azalttığını gözlemlemek mümkündür. Örneğin Muğla ilini örnek alırsak, 2019 yılında Muğla nüfusu 967,487 iken 2020 yılında bu sayı 1.000.773’a yükselmiştir. 

* Pandemi döneminde üniversitelerin kapalı olması ile İstanbul’daki öğrenci yoğunluğunu azaltarak nüfusu geriletmiş olabileceği ise bir diğer ihtimal. Bu veriyi ölçebilmek için İstanbul’dan memleketine dönen öğrencilerin tamamının Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) üzerinden değişiklik yapması gerektiği için bu bilgiyi kesin olarak ölçmek mümkün değil. 

Kaynak:

BBC Türkçe